پروین هیرکات
ساختار مو
فروردین
ساختار مو بسیار جالب است.
دارای سه لایه مجزا : مدولا، کورتکس و کوتیکول است.
کورتکس مسئولیت استحکام و رنگ موهای شما را بر عهده دارد، در حالی که مدولا داخلی ترین لایه آن است.
موهای شما همچنین دارای آمینو اسیدهایی است که مواد سازنده پروتئین‌ها هستند.
این آمینو اسید‌ها توسط پیوندهای شیمیایی در کنار هم نگه داشته می‌شوند.
آناتومی مو
هر مو دارای یک قسمت بیرون از پوست به نام “ساقه” و یک قسمت درون پوستی به نام “ریشه” است که هر دو قسمت ساختمان یکسانی دارند. همچنین از ساختمانی لوله‌ای شکل و مشتق از اپیدرم پوست به نام فولیکول به وجود می‌آید.
به عبارت دیگر، ساقه مو قسمت قابل مشاهده مو است که از پوست سر تا نوک مو امتداد دارد. پیاز مو پایه ساقه مو است و در پایین فولیکول مو قرار دارد که یک ساختار لوله‌ای است که ساقه مو را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. غدد سباسه (چربی)، غده کوچکی است که در قسمت میانی درم قرار دارد و تقریبا همیشه در کنار یک فولیکول مو رشد می‌کند.
کار آن تولید سبوم است و ماده‌ای روغنی مانند است که موها و پوست را از خشک شدن محافظت می‌کند.
اجزای ساقه مو
- مدولا : داخلی ترین لایه است. در واقع در مرکز قرار دارد و موهای ظریف فاقد آن هستند. سلول‌های تشکیل دهنده مدولا بزرگ هستند و به‌طور متوسط شاخی می‌شوند.
- کورتکس : لایه میانی است و دارای سلول‌هایی است که حاوی کراتین هستند (پروتئینی که به مو قدرت و انعطاف‌پذیری می‌دهد). کورتکس ناحیه اطراف مدولا (مغز) مو، ضخامت عمده آن را تشکیل می‌دهد و از سلول‌های شاخی و فشرده تشکیل شده است.
رنگ مو مربوط به رنگدانه‌های ملانین موجود در سلول‌های این لایه است که توسط ملانوسیت‌های واقع در فولیکول مو تولید و سپس به این سلول‌ها منتقل می‌گردد.
هر چه مقدار ملانین کمتر باشد، رنگ ملانین روشن‌تر و بالعکس خواهد بود.
در موهای قرمز، ملانین از نوع فئوملانین است. سفید شدن مو به علت از بین رفتن رنگدانه ملانین در سلول‌های کورتکس (قشری) است. - کوتیکول : خارجی‌ترین لایه است و مانند فلس ماهی روی هم قرار گرفته‌اند که از لایه‌های داخلی مو محافظت می‌کند و قسمتی از سلول مجاور خود را می‌پوشاند.
نحوه قرار گیری سلول‌های کوتیکول، موجب نفوذ پذیری مو می‌شود و قابلیت رنگ کردن به آن می‌دهد. همچنین انعطاف پذیری آن را بیشتر می‌کند و قابلیت پیچ خوردگی مو را افزایش می‌دهد.
فولیکول مو (Hair Follicle)
ساختمانی لوله‌ای است که از سطح اپیدرم شروع و انتهای عمقی آن در هیپودرم قرار می‌گیرد. انتهای عمقی فولیکول متسع می‌شود و پیاز مو را به وجود می‌آورد.
غلاف درونی ریشه مو : این غلاف مو را تا سطح اتصال غدد چربی به فولیکول می‌پوشاند و از این به بعد از بین می‌رود و فضای باقی مانده به جای آن برای دفع ترشحات غدد چربی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این غلاف، حرکت مو درحال رشد را تسهیل می‌کند و خود شامل سه لایه است.
غلاف بیرونی ریشه مو : در اطراف غلاف درونی قرار می‌گیرد و در امتداد با اپیدرم است. به‌طوری که این لایه در قسمت‌های عمقی از یک ردیف سلول و در قسمت‌های میانی از دو ردیف سلول تشکیل شده ولی در قسمت‌های فوقانی شبیه اپیدرم و از نوع مطبق است. غشا پایه ضخیمی به نام پرده شفاف، فولیکول مو را از بافت همبند درم در اطراف فولیکول متراکم شده جدا می‌کند که غلاف درمی نامیده می‌شود.
دسته کوچکی از عضلات صاف که به‌طور مایل بین فولیکول و طبقه پاپیلایی درم قرار گرفته عضله راست کننده مو نامیده می‌شود. انقباض این عضله در پاسخ به سرما، ترس یا هیجان باعث سیخ ایستادن موها می‌شود. موهای ناحیه صورت فاقد عضله راست کننده هستند.
آشنایی با ساختمان ریشه مو
این بخش دارای پیچیدگی‌های زیادی است و شامل بخش‌های زیر است:
- پیاز مو (Hair bulb)
- عضله راست کننده مو (Arrector Pili)
- غدد سباسه مو (Sebaceous glands)
- ساختمان ساقه مو (Hair shaft)
- مدولا (Medulla)
- کوتیکول (Cuticle)
چرخه رشد مو
چرخه ساختمان مو یا چرخه رشد مو در سه بخش اولیه آناژن، ثانویه کاتاژن و در نهایت مرحله تلوژن است. این سه مرحله ساختار رشد مو به صورت زیر است:
- مرحلهٔ رشد (Anagen): در این مرحله، سلول‌های پوست سر فولیکول مو را تغذیه می‌کنند و باعث رشد مو می‌شوند. در این مرحله، مو به صورت فعال است و به طور معمول تا ۲ تا ۷ سال در این مرحله باقی می‌ماند.
- مرحلهٔ کاهش (Catagen): در این مرحله، فولیکول مو کوتاه شده و مو به طور فعال رشد نمی‌کند. این مرحله معمولاً ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد.
- مرحلهٔ استراحت (Telogen): در این مرحله، مو به استراحت می‌رود و در آنجا به صورت نامرئی در پوست سر قرار دارد. این مرحله معمولاً ۲ تا ۴ ماه طول می‌کشد.
عوامل آسیب رسان به ساختار مو
ساختار مو مانند قسمت‌های دیگر بدن، می‌تواند به عوامل مختلفی آسیب ببیند. برخی از عوامل آسیب رسان به ساختمان مو عبارتند از:
- شستشو نامناسب: شستشوی مو با مواد شوینده قوی مانند شامپو و صابون می‌تواند باعث خشک شدن مو و آسیب به کوتیکول شود.
- حرارت بیش از اندازه: استفاده از ابزارهای گرمایی مانند سشوار، حالت دهنده و آهن مو می‌تواند باعث خشک شدن و آسیب به کوتیکول و کورتکس مو شود.
- استعمال محصولات شیمیایی: استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگ مو، ابرو و مژه، روغن‌های مو و حتی شامپوهایی که شیمیایی هستند می‌تواند باعث آسیب به ساختمان مو شود.
- اشعه UV: تابش نور خورشید و اشعه UV می‌تواند باعث خشک شدن و آسیب به کوتیکول و کورتکس مو شود.
- تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌های مورد نیاز برای سلامتی مو می‌تواند باعث ضعیف شدن و آسیب به ساختمان مو شود.
- استفاده از محصولات ناسازگار: استفاده از محصولات ناسازگار و بدون توصیه می‌تواند باعث آسیب به ساختمان مو شود.
برای آموزش و راهنمایی بیشتر با مشاوران پروین هیرکات تماس حاصل فرمایید.
